Ο νέος κανονισμός προβλέπει λιγότερα απόβλητα και περισσότερη επαναχρησιμοποίηση στην ΕΕ
Νέο κανονισμό για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας εξέδωσε επίσημα στις 16 Δεκεμβρίου 2024, το Συμβούλιο της ΕΕ. Αυτή η κίνηση έρχεται σε συνέχεια της πρόσφατης έκθεσης του του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ), η οποία προειδοποιεί ότι οι καταναλωτές κινδυνεύουν να χαθούν σε έναν «λαβύρινθο» ετικετών.
Η επίσημη έγκριση από το Συμβούλιο σηματοδοτεί το τελευταίο βήμα στη συνήθη νομοθετική διαδικασία. Ο κανονισμός θα δημοσιευθεί τώρα στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα τεθεί σε ισχύ. Ο κανονισμός θα εφαρμοστεί 18 μήνες μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος.
Σημειώνεται πως σύμφωνα με την Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, οι νέοι κανόνες θα μειώσουν σημαντικά τη δημιουργία απορριμμάτων συσκευασίας θέτοντας δεσμευτικούς στόχους επαναχρησιμοποίησης, περιορίζοντας ορισμένους τύπους συσκευασιών μιας χρήσης και απαιτώντας από τους οικονομικούς φορείς να ελαχιστοποιήσουν τη χρησιμοποιούμενη συσκευασία. Ο κανονισμός καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο ζωής της συσκευασίας.
Ασφαλής, βιώσιμη και ανακυκλώσιμη συσκευασία
Οι νέοι κανόνες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τις ακόλουθες απαιτήσεις για τη συσκευασία:
- Στόχοι 2030 και 2040 για ελάχιστο ποσοστό ανακυκλωμένου περιεχομένου (έως 65% για πλαστικά μπουκάλια μιας χρήσης έως το 2040).
- Ελαχιστοποίηση του βάρους και του όγκου της συσκευασίας και αποφυγή της περιττής συσκευασίας.
- Ελαχιστοποίηση των ανησυχητικών ουσιών, συμπεριλαμβανομένου του περιορισμού της διάθεσης στην αγορά συσκευασιών που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα που περιέχουν ανά και πολυφθοριωμένες αλκυλικές ουσίες (PFAS) εάν υπερβαίνουν ορισμένα όρια
Οι απαιτήσεις επισήμανσης, σήμανσης και πληροφόρησης (π.χ. για τη σύνθεση του υλικού ή το ανακυκλωμένο περιεχόμενο) θα πρέπει να διευκολύνουν τη διαλογή των καταναλωτών και τις επιλογές των καταναλωτών.
Πλαστική συσκευασία μιας χρήσης
Οι νέοι κανόνες εισάγουν περιορισμούς στις πλαστικές συσκευασίες μιας χρήσης για:
- προσυσκευασμένα φρούτα και λαχανικά κάτω του 1,5 kg
- τρόφιμα και ποτά που γεμίζονται και καταναλώνονται σε ξενοδοχεία, μπαρ και εστιατόρια
- ατομικές μερίδες καρυκεύματα, σάλτσες, κρέμα γάλακτος και ζάχαρη σε ξενοδοχεία, μπαρ και εστιατόρια
- μικρά καλλυντικά και προϊόντα περιποίησης μιας χρήσης που χρησιμοποιούνται στον τομέα της διαμονής (π.χ. μπουκάλια σαμπουάν ή λοσιόν σώματος)
- πολύ ελαφριές πλαστικές σακούλες (π.χ. αυτές που προσφέρονται σε αγορές για χύμα παντοπωλεία)
Στόχοι επαναχρησιμοποίησης και υποχρεώσεις αναπλήρωσης
Ο κανονισμός θέτει νέους δεσμευτικούς στόχους επαναχρησιμοποίησης για το 2030 και ενδεικτικούς στόχους για το 2040. Οι στόχοι ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο συσκευασίας που χρησιμοποιούν οι φορείς εκμετάλλευσης (για παράδειγμα, δεσμευτικοί στόχοι 40% για συσκευασίες μεταφοράς και πωλήσεων και 10% για ομαδικές συσκευασίες).
Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, οι επιχειρήσεις «take-away» θα πρέπει να προσφέρουν στους πελάτες τους τη δυνατότητα να φέρουν τα δικά τους δοχεία για να γεμίσουν με κρύα ή ζεστά ροφήματα ή έτοιμο φαγητό, χωρίς επιπλέον χρέωση.
Σύντομο ιστορικό
Παρόλο που τα ποσοστά ανακύκλωσης έχουν αυξηθεί στην ΕΕ, η ποσότητα των απορριμμάτων που παράγονται από τις συσκευασίες αυξάνεται ταχύτερα από την ποσότητα που ανακυκλώνεται. Το 2022, η ΕΕ παρήγαγε σχεδόν 186,5 κιλά απορριμμάτων συσκευασίας ανά άτομο, εκ των οποίων τα 36 ήταν πλαστικές συσκευασίες. Αυτό σημαίνει ότι κάθε μέρα παράγουμε μισό κιλό απορριμμάτων συσκευασίας ανά άτομο στην ΕΕ.
Η τρέχουσα οδηγία της ΕΕ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας εγκρίθηκε για πρώτη φορά το 1994 και έχει αναθεωρηθεί αρκετές φορές. Θεσπίζει κανόνες για την πρόληψη και τη διαχείριση των απορριμμάτων συσκευασίας σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Ωστόσο, αρκετές αξιολογήσεις της οδηγίας έδειξαν ότι δεν κατόρθωσε να μειώσει τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των συσκευασιών.
Σε αυτό το πλαίσιο, τον Νοέμβριο του 2022 η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση κανονισμού για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας που θα αντικαταστήσει την υφιστάμενη οδηγία και θα επικαιροποιήσει το ισχύον πλαίσιο για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής, προς μια κυκλική οικονομία και ένα κλίμα – ουδέτερη Ευρώπη.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενέκριναν τις θέσεις τους σχετικά με τον προτεινόμενο κανονισμό τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 2023, αντίστοιχα. Οι δύο συννομοθέτες κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία στις 4 Μαρτίου 2024 μετά από δύο γύρους άτυπων διαπραγματεύσεων.
