Κ αταργούνται από το 2021 επισήμως και στη χώρα μας, τα «πλαστικά μίας χρήσης»! Μεγάλη και στρατηγική αλλαγή που, όταν την εξειδικεύσουμε σε στόχους και μέτρα συγκεκριμένα, ρεαλιστικά και με χρονική δέσμευση, θα επηρεάσει σημαντικά τόσο την εικόνα όσο και το προϊόν, τελικά, πολλών κλάδων της βιομηχανίας! Γιατί δεν είναι μόνο τα τρόφιμα και ποτά που θα επηρεαστούν, είναι κυρίως αυτά…
Έχω εκ φύσεως απέχθεια στις απαγορεύσεις, όπως όλοι οι άνθρωποι, κι αν τις δέχομαι κάπου είναι γιατί κατανοώ πως είτε είναι αναγκαία συνθήκη για την ομαλή κοινωνική συμβίωση είτε είναι το αναγκαίο εμπόδιο εκείνο που προκαλεί την επόμενη καινοτομία, την επόμενη αλλαγή, προς το καλύτερο (είμαι, βλέπετε, και πάντα αισιόδοξος). Έτσι, και στην ιστορία αυτή, με τα πλαστικά μίας χρήσης, μπήκα στη διαδικασία να προβληματιστώ θετικά για την επόμενη μέρα της βιομηχανίας, για όλα αυτά τα σημαντικά για την καθημερινότητα του (υγεία, ευελιξία, χρηστικότητα κλπ) που ο άνθρωπος έχει κατοχυρώσει τις τελευταίες δεκαετίες μέσα από την τεχνολογική πρόοδο.
Συμφωνήσαμε π.χ. στο να απειλείται η υγεία μας που δεν θα μπορούμε να πάρουμε την μεσημεριανή μας σαλάτα σε πλαστικό κεσεδάκι που ίσως μετά πετάξουμε στον μπλε κάδο για να ανακυκλωθεί; Όχι, σίγουρα όχι, απλώς πλέον θα την παίρνουμε σε κάποια άλλη συσκευασία ή, ίσως, θα υποχρεωθούμε να καθίσουμε και να συζητήσουμε σοβαρά όχι μόνο το πως φτιάχνουμε τις συσκευασίες μας αλλά και το πως τις διαχειριζόμαστε μετά την χρήση τους, το πως και που τις απορρίπτουμε, και το πως στη συνέχεια τις συλλέγει η βιομηχανία και τις επαναχρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη.
Γιατί, στην εποχή της ανακύκλωσης και της τεχνολογίας, «συσκευασία μίας χρήσης» είναι μόνον αυτή που δεν ανακυκλώνεται, για την ακρίβεια που δεν είναι τεχνικά δυνατόν να ανακυκλωθεί! Κάτι που βέβαια δεν ισχύει σήμερα για την συντριπτική πλειοψηφία συσκευασιών που χρησιμοποιούμε: όλες τους είναι από υλικά που παρέχουν τη δυνατότητα και δεύτερης και αρκετών περισσότερων «ζωών», αρκεί να επιστρέψουν ως πρώτη ύλη στην βιομηχανία που τις δημιούργησε. (H Βιομηχανία Πλαστικών στην Ελλάδα π.χ. το ζητάει, εις μάτην όμως, λόγω πολλαπλών αγκυλώσεων παλαιόθεν και για τα καλά «εγκατεστημένων» στα μυαλά και τις συνειδήσεις μας ως κοινωνίας…)
Οπότε, το θέμα της «μίας χρήσης» μήπως τελικά δεν έγκειται στην πρώτη ύλη ή την συσκευασία καθ’ αυτή, όσο στην διαχείριση τους από τους ανθρώπους και την γενικότερη νοοτροπία «μίας χρήσης» η οποία μας χαρακτηρίζει, με το επιχείρημα της «ευκολίας», του «κόστους» κλπ; Αν είναι έτσι (που είναι!) μήπως τελικά η κοινωνία, όλοι εμείς, πρέπει να εκπαιδευτούμε (και να ξαναμάθουμε) να επιστρέφουμε τις συσκευασίες μας όταν ολοκληρώσουν την αρχική τους χρήση, να καταλαβαίνουμε έστω και σε γενικές γραμμές την παραγωγική αλυσίδα μιας συσκευασίας (και, γιατί όχι, κάθε παραγωγική αλυσίδα εν γένει) στο σύνολο της, να αναζητούμε τη «σχέση κόστους προς όφελος» αλλά και να αντικαταστήσουμε σε σπουδαιότητα στο σετ κριτηρίων μας την «ευκολία» με αυτή;
Μήπως πρέπει, τέλος, να μάθουμε να σκεφτόμαστε διαφορετικά, να αποκτήσουμε την δημιουργική νοοτροπία που θα κάνει την κάθε απαγόρευση κίνητρο καινοτομίας; Το στοίχημα της προόδου, το «καλύτερο αύριο», δεν έγκειται πλέον στο πως θα απαγορεύσεις κάτι αλλά στο πως μέσα από την απαγόρευση θα προκύψουν νέες, παραγωγικές ιδέες, για νέα υλικά πχ που δεν θα επιβαρύνουν το περιβάλλον με την απόρριψη τους, για νέες τεχνικές και είδη συσκευασίας που θα βελτιώνουν άρδην την συντήρηση, διανομή και χρήση των προϊόντων, για εφαρμόσιμες τεχνικές και διαδικασίες ανακύκλωσης που θα εξασφαλίζουν πως κάθε συσκευασία θα έχει τουλάχιστον μια δεύτερη ζωή, και βέβαια και οι εταιρείες (startups ή όχι) που θα τις υλοποιήσουν και θα δημιουργήσουν μια νέα οικονομία πάνω στις «στάχτες» της παλιάς.
Η βιομηχανία της συσκευασίας, όπως την ξέρουμε, έχει πλέον ολοένα και περισσότερα σημαντικά ρυθμιστικά βάρη, οι πελάτες της ξοδεύουν αρκετό χρόνο για τη διαχείριση του κόστους και η εμπειρία τους σύντομα θα πάψει να είναι όχι μόνο θετική αλλά έστω απλώς ουδέτερη. Τρεις χαρακτηριστικές ενδείξεις πως πλησιάζει η ώρα της ραγδαίας αλλαγής…
